Okrugli sto "Četiri decenije sopotskog festivala"

Danas 3. jula je u galeriji Centra za kulturu Sopot održan okrugli sto na temu "Četiri decenije sopotskog festivala" čiji je moderator bio direktor Jugoslovenske kinoteke Radoslav Zelenović koji se u uvodnom izlaganju osvrnuo na početke, markantne momente, istorijat manifestacije.

U punoj Sali iumeđu ostalog bili su i govorili neki od osnivača (Dragovan Jovanović, Miki Stamenković, Slobodan Žujović...), novinara koji su pratili celu njegovu istoriju (Milan D. špiček) kao i aktuelnih ljudi iz organizacije i uprave Festivala (Gorica Mojović, Miloš Paramentić, Suzana Anastasov Marković, Rade Vićentijević...).

Dvoiposatni dinamičan razgovor vođen je u prijatnoj atmosferi. Trebalo bi i vremena i prostora da se napravi iole temeljniji osvrt na sve ono što se danas moglo čuti. No, pomenimo nekoliko bitnih, markantnih momenata.
Glavni "krivac" za osnivanje festivala koji će se na razne načine i, ispostaviće se, ne retko u nemogućim uslovima zapravo baviti temom slobode, je Dragovan Jovanović i njegov film "Devojka sa Kosmaja".

Početkom sedamdesetih, tačnije 3. novembra 1972. Skupština opštine Sopot donela je odluku o osnivanju "Slobodarskih filmskih svečanosti" koji će se svake godine održavati početkom jula a samo te, iznimno, u decembru. Pomenuti "krivac" Dragovan Jovanović bio je prvi selektor i direktor festivala. Prvih godina žiri je bio Veče narodnih heroja a kasnije su im se pridružili i filmski autori, kritičari, teoretičari.

Tokom četiri decenije festival je prolazio kroz razne faze, menjao se u skladu sa zbivanjima, kako se to kaže, "na ovim prostorima" i tokovima u kinematografiji.

Jedna od prvih promena bila je njegova internacionalizacija. To je omogućilo Festivalu da pod svoje okrilje dovede čuvene filmove ("Čovek od mramora", "Crveni"...), velika filmska imena (Melina Merkuri, Vitorio Gasman, Ingeborge Dapkunaite...)

U jednom trenutku bio je je i mesto na kome su se prikazivali tada zabranjeni filmovi zemalja Istočne Evrope.
Devedesete godine prošlog veka, razume se, ostavile su svoj pečat i na filmskom festivalu u Sopotu.
Godine 1991. doveden je u pitanje. Tadašnji Savet gradskog fonda za finansiranje kulture  ocenio ga prevaziđenim te mu nije opredelio sredstva mada je, zanimljivo, toga dana u "Politici" objavljeno da doneta odluka o dodeljivanju sredstava za njegovo održavanje!? Godinu zatim manifestacija menja ime u Filmski festival u Sopotu.

U (ne)mogućim okolnostima 1993. godine trajao je samo jedan dan, tačnije jedno veče. Prikazan je film Olega Novkovića "Kaži zašto me ostavi". I, to je jedan od najznačajnijih festivala jer je omogućio da se festival ne ugasi i da se izbegne diskontinuitet.

Tokom četiri decenije menjali su se tzv. nosioci osnivačkih prava, odnosno instance u čijoj nadležnosti se festival odvija. Od 2007. Filmski festival u Sopotu je pod okriljem Skupštine grada a jedna od njegovih ključnih odlika je to da je najkompletniji festival domaćih dugometražnih igranih filmova.

Na današnjem skupu moglo se čuti i više uzbudljivih, dirljivih, vrlo slikovitih anegdota.
Interesantno, nekada planskim aktivnostima i naporima ljudi iz organizacije i filmskog stvaralaštva a nekada i sam od sebe, ili pod uticajem kako bi to Crnjanski "komedijanta slučaja", tek Filmski festival u Sopotu je i kao uporište i kao ishodište uvek imao kategoriju slobode.

Među imenima zaslužnih - za četiri decenije festivala, njegove određene trenutke ili periode - koji su se za današnjim okruglim stolom mogli čuti pomenimo samo Nadu i Tomu, vlasnik vrsne kafane sa divnom atmosferom i neodoljivim menijem koji su tokom četiri decenije raširenih ruku dočekivali ljude iz sveta filma, praštali cehove, od svoje kafane po potrebi pravili studio...

Od brojnih nezvaničnih opaski pomenimo jednu koja glasi: Četrdeset, hmm...pa to je Festival u najboljim godinama.

U monografiji koja će biti priređena povodom 40. godina Festivala, nalaziće se i razgovor sa današnjeg okruglog stola.